چیلَّه گِجَسه ( شب چله)
مراسم شب یلدا در شهر بن که به (چیلَّه گجه سی) موسوم است، فرصت مغتنم دوباره ای برای اعضای خانواده فراهم می کند تا به منزل بزرگ خانواده بروند و گردهم بنشینند و تا پاسی از شب با هم باشند.
آیینهای شب یلدا در شهر بن هم مشابهتهای زیادی با سایر نقاط ایران دارد و هم برخی از این آیینها و رسمها ریشه در باورهای قومی و منطقهای مردم این شهر دارد.
آجیل:
آجیل یکی دیگر از ملزومات شب چله است. تنقلات شب چله در شهر بن بیشتر ،
سنجد ، زردآلو خشک، هلو خشک ، کشمش یا انگور بند شده ، قورقا(گندم برشته و
شاه دانه) مغزبادام و گردو می باشد، که در کنار آن از دیگر آجیل ها و انواع
میوه ها هم استفاده می شود.
نقل حکایت ها، شعرها و داستان ها به زبان ترکی :
بعد از خوردن تنقلات و میوه، بزرگان خانواده ، ریش سفیدان، پدر بزرگها و مادربزرگها به نقل حکایات ها ، داستانها ،شعرها به زبان ترکی نظیر، اصلی و کرم، ریحان و سردار ، کوراوغلی ، عاشق غریب ، و پرسیدن معماها ، و گفتن خاطره تا پاسی از شب در زیر کرسی به صحبت و گفتگو مشغول میشوند. که با تکرار در شبهای طولانی زمستانهای گذشته به خصوص شب چله سینه به سینه به نسل امروز منتقل شده است.که اکنون افرادی همچون ،حاج ابراهیم احمدی ، حاج محمدابراهیم نادری، خسروسلیمی ، حاج احمدحیدری و ... خیلی از این داستان ها و شعرها را در سینه دارند.
غذاهای شب چله:
غذایی هایی که در شب چله در شهر بن پخته می شود بیشتر ، آش جو، آبگوشت ، آش گندم، کوفته ، آش کشک(ماستافا) و.. می باشد.
خونچه:
خونچه به تحفهای گفته
میشود که خانواده داماد در شب یلدا برای خانواده تازهعروس میفرستد. در
میان این خونچه، علاوه بر هندوانه میتوان تحفههای رنگارنگ نظیر پارچههای
حریر و گرانقیمت، میوهها و شیرینیهای متنوع و آجیل را مشاهده کرد برخی
از مردم و به ویژه «تازهداماد» در چنین شبی سعی میکند ذوق هنری خود را به
رخ خانواده عروس و به ویژه عروسخانم بکشد! به همین خاطر، هندوانه را به
شیوه زیبا، جالب و شورانگیزی، تزئین مینماید.
همچنین اگر خانواده ای دختر تازه عروس داشته باشد که در طول این سال به
خانه بخت رفته باشد معمولا دو سه روز قبل از شب یلدا هدیه و تنقلات همراه
نان محلی پخته شده آماده کرده و توسط برادر عروس به منزل داماد می فرستند.