منطقه گردشگری گرداب بن

منطقه نمونه گردشگری گرداب بن

چشمه گرداب بن و رودخانه بن :

چشمه گرداب بن که در طرف شرق  کوه افغان ( قوقان) درجایی  اکنون به کوه گرداب بن معروف است قراردارد.

 (کوه افغان کوهی با ارتفاع قابل توجه که جزء منطقه حفاظت شده شیدا است و دارای گونه های جانورای مختلف و گیاهان دارویی است و در فصل بهار این کوه با سر برآوردن لاله های واژگون زرد و قرمز و نارنجی جلوه تماشایی از خود به نمایش می گذارد)

از شکاف سنگها و زیر کوه گرداب آبی زلال جاری می شود که بسیار خنک  و گوراست که آدم به سختی می تواند جرئه ای از آن  بنوشد .

 در زمانهای قدیم چشمه گرداب بن  و دیگر ریزشگاه ها در مسیر آن یکی از سرشاخه های اصلی رودخانه زاینده رود بوده است. آب این چشمه سیراب کننده دشت اصفهان و نگین و صفا بخش پل خواجو و سی و سه پل اصفهان بوده است. که رودخانه ای دائمی و همیشه جاری که به «رودخانه بن» معروف بوده است. حوضه رود بن که 18 کیلومتر طول دارد، ارتفاع سرچشمه این رود 2300 متر، ارتفاع ریزشگاه آن 1900 متر و شیب متوسط آن 2/2 درصد است ،

که در مسیر چشمه گرداب بن تا رودخانه زاینده وجود دره ای عمیق گواهی این مدعاست.  که آثاری از رودخانه نظیر فسیل جانوران و حشرات آبزی در داخل این دره مشاهده شده است. که اکنون باغاتی چون چنینه (با چشمه های متعدد) ، قبرستان دره، سوق بولاق ( که حوضچه پرورش ماهی در این مزرعه وجوددارد) و درازدره ( با درختان گردو با قدمت چند صدساله) و .... در داخل این دره قراردارند. که وجود این دره عمیق نشان از آن دارد که آب این چشمه چقدر خروشان بوده است.افراد مسن و سالخورده شهربن می گویند درزمان های قدیم جانداری به نام «سگ آبی»در چشمه گرداب بن مشاهده می شده است که به مرور زمان با کاهش آب و تغییر شرایط قبلی این چشمه ، دیگر آثاری از آنها باقی نمی ماند.

درمسیر این رودخانه که از داخل شهر بن می گذرد دو عدد پل تاریخی به نام های «پل حاج مهدی » و «پل الله یار» وجود دارد که دارای قدمت تاریخی می باشند و نگین انگشتری این رودخانه گردیده اند.

هرساله با شروع فصل بارندگی میزان قابل توجهی  آب به صورت سیلاب از دشت بن وارد «رودخانه بن» می شود و از استان خارج می گردد .که لزوم احداث یک سد خاکی یا بتنی را در مسیر این رودخانه می طلبد که آب های قابل توجهی که در این مسیر جاری می شود برای فصل های زراعی ذخیره و مهار گردد.

شاید بتوان گفت مهاجرت مردم آن زمان شهر بن از جوار امام زاده احمد(ع) « بابا پیراحمد(ع)»  واقع در ملک ملسجان بن به مکان فعلی وجود این چشمه خروشان و در کنار آن دشت وسیع برای کشت و کار بوده است. که از آب این چشمه برای کشاورزی تا جایی که آب هدایت می شده است استفاده می کرده اند . که به علت کاهش آب این چشمه  به مرور زمان زمین های زیر کشت این چشمه کم و کم می شود.

تا حدود 40 سال پیش آب این چشمه  سیراب کننده سه مزرعه بزرگ شهر بن به نام های ( قوزی و میان جوب و کریز) بوده است که آب این چشمه تقسیم می شده است و به  مزرعه و باغات ( قوزی) و به مزرعه و باغات ( میان جوب ) و به مزرعه و باغات (کریز) هدایت می شده است .

که کم کم تا چند سال پیش فقط آب این چشمه به مزرعه قوزی می رسیده است . که متأسفانه باز هم خشکسالی ادامه پیدا می کند و اکنون فقط در سالهای پرآبی و تا دو ماه اول سال آب این چشمه به مزرعه قوزی می رسد.

متأسفانه با روند کنونی و خشک شدن سرشاخه های اصلی زاینده رود  همچون چشمه خروشان گرداب بن، این رودخانه( زاینده رود) به مرور زمان  با کاهش آب مواجه شده است . و در سال های اخیر به وضعیت بحرانی رسیده است .

پیشینه آبگیر گرداب بن:

درزمان های دور با کاهش آب چشمة خروشان گرداب بن ، زمین اطراف  این چشمه  به باتلاق  و چمن زار تبدیل می شود.که کشاورزان آن زمان محصولات زراعی و خرمن های خود را در زمین فعلی گرداب بن روی چمن زار خرد می کردند و دانه را از کاه جدا می کردند.  چون  زمین چمن زار باعث می شد که دانه و کاه با خاک قاطی نگردد.و خرمن تمیزی به دست آید. و همچنین به علت وجود چرای مناسب در این مکان برای چرای دامها استفاده می شده است.

شهرداری وقت آن زمان اقدام به کندن وگود برداری این زمین می کند که ارتفاع این آبگیر تا ده متر می رسد. و پس از گذشت زمان به شکل کنونی در آمده است که اکنون آب این چشمه در این آبگیر جمع می شود .

 بعدها  دوباره شهرداری شهر بن با همکاری جهاد سازندگی آبگیر دوم این چشمه را احداث کرد که سرریز آبگیر اول به آبگیر دوم می ریزد . که شهرداری بن از آب آبگیر دوم برای آبیاری فضای سبز این مجموعه رفاهی ، تفریحی استفاده می کند.

فضای گردشگری گرداب بن که دارای امکانات رفاهی می باشد حدود 40 هکتار می باشد . که با توجه به وسعت زمین تا 100 هکتار قابل توسعه و جذب سرمایه می باشد.

گرداب بن از میراث طبیعی و ملی است که با شماره ثبت ۲۰۱۱ در فهرست آثار طبیعی و ملی کشور ثبت شده است

گرداب بن قدمگاه حضرت علی (ع):

بنا به گفته سینه به سینه مردم و بزرگان شهر بن گرداب بن قدمگاه و محل گذر امام علی (ع) بوده است و مردم اعتقاد خاصی به این مکان دارند. که آثاری از جای سم اسب حضرت علی (ع) روی صخره های کوه گرداب قابل مشاهده است که بخشی از آن در طرح توسعه گرداب تخریب و از بین رفته است.

 

چشمه گرداب بن و علم های روز عاشورا:

درشب عاشورا علم های برافراشته شده به چشمه گرداب بن برده می شود وبه آب زده می شود. (مردم عقیده دارند در زمانهای قدیم این برنامه هر ساله برگزار می شده یک سال در ماه محرم برف عظیمی می بارد که مردم نمی توانند شب عاشورا علم را به گرداب بن ببرند وقتی صبح مردم از خواب بیدار می شود روی برف کشیده شدن علم ها را می بینند و عقیده دارند علم ها خود کشان کشان روی برف به گرداب بن رفته اند ) مردم در شب عاشورا تاصبح در گرداب بن برنامه عزای امام حسین (ع) برگزار می کنند و صبح با طلوع آفتاب با زدن گل بر سر و سینه زنان همه با هم با علم های در دست  از طرف خیابان جانبازان به سوی داخل شهر رهسپار می گردند . در مسیر حرکتشان در منزل چند سید توقف می کنند و عرض ادب و سلام می دهند( مطالبی که در این رابطه خوانده می شود مثل: سینه زنان آمدیم آقا سلام علیک – ما گل زنان آمدیم آقا سلام علیک – گریه کنان آمدیم آقا سلام علیک) مانند منزل سید اسدالله موسوی – منزل سیدهژبرمرتضوی  ودر پایان به جلوی درب سید حاج آقامحمد مرتضوی می رسند. مردم عقیده دارند تا زمانی که علم های محرم به چشمه گرداب بن زده می شود این چشمه هیچ گاه خشک نمی شود و به برکت این علم ها و عزای امام حسین (ع) آب این چشمه همیشه جاری باقی می ماند.

 

امکانات رفاهی و تفریحی گرداب بن:

مجتمع گردشگری گرداب بن  در سال 1389 از طرف هیئت دولت به عنوان منطقه نمونه گردشگری معرفی گردید.

در سالهای اخیر اقدامات خوبی برای رفاه مردم و مسافران در اطراف گرداب بن صورت گرفته است. جاده دسترسی مناسب ، نزدیکی به شهر ، نزدیکی به جایگاه CNG  و پمپ بنزین ، برخورداری از امکانات رفاهی ، وجود مکان های اسکان مسافر، آلاچیق و سکوی نشیمن، ، کمپ قایق رانی و گروه های قایق سواری موتوری و رکابی، کالسکه سواری ، پارکینگ، و مناظر طبیعی (ترکیبی از کوه، آبگیر، چشمه سار و سایه سار درختان) از جمله مزیت های این کانون گردشگری می باشد.